Lezing: Vrijdag 26 oktober 2012
"Simon Stevin"
door prof. dr. W. van Rensbergen
Samenvatting:
De jonge Stevin was boekhouder van het "Brugse Vrije" en publiceerde tabellen waarmee handelaars en boekhouders winst en verlies konden uitrekenen over periodes tot 30 jaar. Hij was zeer innovatief op wiskundig gebied: hij loste vierkantsvergeklijkingen op en voerde het begrip "limiet" in om oppervlakten te berekenen. Ook voerde hij de goniometrische functies in. Hij werd naar Antwerpen gehaald voor de boekhouding van de stad. Hij knoopte er vriendschap aan met Christoffel Plantijn die een groot deel van zijn 16 boeken drukte.
Stevin vondt Nederlands een uitstekende taal voor wetenschappelijk denken en formuleren. Hij gaf een woordenboek uit waaruit we leren dat termen als wiskunde, natuurkunde, scheikunde, meetkunde door hem in ons taalgebruik werden ingevoerd. Stevin was ook musicus en componist en schreef een boek over harmonie. Hij was één van de navolgers van Copernicus, maar hij verfijnde diens model van het zonnestelsel tot één met de planeten in cirkelbanen die niet allemaal hetzelfde middelpunt hebben.
In 1584 werd Willem van Oranje vermoord. Simon werd naar het Noorden geroepen om de leraar voor de jonge Prins Maurits te worden. Hij schreef leerboeken voor Maurits die bekende dingen maar ook zijn eigen hesenspinsels bevatten. Zijn werken werden naar het Latijn vertaald door Willebrord Snel van Rooijen (1580 - 1626): ons bekend als Snellius (van de brekingswet).
Naarmate de oorlog tegen de Spanjaard bitsiger werd, stelde Stevin zich geheel in dienst van Prins Maurits. Hij werd een bouwer van hangbruggen, molens, havens, sluizen en forten. Stevin is ook bekend geworden door het ontwerpen van een zeilwagen waarin 28 Geuzen tegen 40 km/uur achter de Spanjaard konden jagen.
Stevin trouwde op latere leeftijd met de moeder van zijn vier kinderen. Onvoltooid werk werd later afgemaakt door zijn tweede zoon Hendrik.
Over de spreker:
Prof. dr. W. van Rensbergen (1941) studeerde Sterrenkunde aan de Vrije Universiteit Brussel en is vervolgens gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij heeft gewerkt aan het Sterrenkundig Instituut van de Vrije Universiteit Brussel, waar hij onderzoek heeft gedaan naar stervorming (i.h.b. de vorming en ontwikkeling van zware dubbelsterren) en naar het gedrag van families van "snellopers" met daarbij het reconstrueren van hun gezamenlijke oorsprong. Hij is tevens geïnteresserd in de geschiedenis van de natuurkunde