Alkmaarse Weer- & Sterrenkundige Vereniging

Vrijdag 28 februari 2014

"Infrageluid in de Astmosfeer"
door Pieter Smets

oelichting van de spreker:
Door het meten van ''onhoorbaar'' geluid zijn onder meer ongeoorloofde kernbomproeven te signaleren. Maar volgens KNMI-onderzoeker dr. Läslo Evers is met dit zogenoemde infrageluid ook een beter beeld te schetsen van de hogere atmosfeer. Geluid met een frequentie onder de 20 Hz is voor mensen niet meer hoorbaar. Voor wetenschappers is dit ‘infrageluid’ echter zeer interessant. Bronnen van infrageluid zijn veelal groot en krachtig, zoals meteoren, explosies, oceaangolven, onweer, vulkanen, lawines, aardbevingen en kernbomproeven. Infrageluid wordt gemeten met arrays (series) van zeer gevoelige microbarometers. Dr. Evers, werkzaam bij het KNMI, verbeterde het hele traject van meten, analyseren en interpreteren van dit infrageluid. De grote uitdaging is daarbij om afzonderlijke geluiden van elkaar te onderscheiden en de bronnen te identificeren.

Grote explosies in de nabijheid zijn gemakkelijk te herkennen, bijvoorbeeld de ontploffing in 2005 van een brandstofdepot vlakbij Londen. Evers zag thuis op zijn computerscherm opeens een enorme piek boven de ruis uitsteken. Hij wist toen direct dat er iets groots was gebeurd in Engeland. Maar de belangrijkste toepassing van zijn werk is het signaleren van bovengrondse kernbomproeven. Het KNMI helpt mee aan de handhaving van het kernstopverdrag uit 1996, dat ondertekenaars verbiedt om kernbomproeven te doen. Op vijf plaatsen in Nederland staan inmiddels tientallen microbarometers opgesteld. Om de analysemethoden nog verder te verfijnen, is vooral meer kennis nodig over de wisselwerking tussen dampkring en infrageluid. De temperaturen en windsnelheden op vijftig à honderd kilometer hoogte, kunnen namelijk een vertekend beeld opleveren.
Dit analyseproces is ook om te draaien. Evers wil informatie uit infrageluid daarom gaan gebruiken om de hogere atmosfeer nauwkeuriger in beeld te brengen.

 

Over de spreker:
De lezing zou gegeven worden door dr. Läslo Evers, maar die was plotselijk verhinderd in verband met een UN-vergadering in Zwitserland. In zijn plaats heeft zijn medewerker ir. P.S.M. Smets de voordracht verzorgd. Pieter Smets (geboren in België in 1988) is afgestudeerd in de studierichting Lucht- en Ruimtevaart aan de Technische Universiteit Delft met remote sensing als specialiteit. Hij werkt thans aan het KNMI bij het ARISE-project (Atmosferic dynamics Research Infra Structure in Europe) onder leiding van de heer Evers. Dit project beoogt een bijdrage te geven aan het herkennen van (ongeoorloofde) kernproeven met behulp van infrageluid. Pieter Smets hoopt over enige jaren op de resultaten van zijn werk te promoveren aan de Technische Universiteit Delft.